Pour le site en breton, cliquer sur , à droite

Au cas où l’Ankou

Un spectacle-concert sur le thème du serviteur de la mort en Bretagne

E brezhoneg

O berraat emañ an devezhioù hag o tostaat emaomp eus miz Kerdu, Gouel ar re Varv ha Kala-Goañv a zo tremenet hag an enkrez a sav e Montroulez. D’ar yaou 9 a viz du 2023, o deus bet skolajidi divyezhek Tanguy Prigent afer da gaout gant an Ankou.

Ur falc’hadenn gentañ d’ar mintin

Da zigentañ penn, ez eo en em strollet ar re 6vet ha 5vet klas e C’hoariva Montroulez deus ar mintin a-benn digeriñ o spered d’an trubulhioù ha d’ar mojennoù enkrezus hag a vez kontet diwar-benn an Ankou.

Goude bezañ bet degemeret mat gant Jannick Moysan, o labourat e servij melestradurel ar C’hoariva, o deus bet un tamm kaozeadenn bennak gant Béatrice Riou (eilrennerezh mirdi Montroulez) ha Jean Lamber-Wild (komedian) en ur kemer harp war un oberenn arzel savet gant un den eus su Frañs. Desket o deus e mod-se e oa an Ankou un dudenn « psychopompe », da lavaret eo en deus roll un treizher : lakaat tud bev da dremen e bed ar re varv. Desket o deus neuze e oa Charon, treizher ar Styx, ur seurt Ankou evit ar C’hresianed. Lavaret zo bet ivez dezho o doa aon an dud gwechall da gomz eus an Ankou, gant an aon da zegas ar marv er gêr. Rik evel Harry Potter hag e gamaraded : difennet eo dezho lavaret anv Voldemort. Sed ac’he perak e vez lesanvet an Ankou « Erwanig », evel ma vez lavaret « Paolig » evit an an Diaoul e brezhoneg. E falc’h, gant e lanvenn troet en tu gin, a rae aon d’ar Bretoned evel e c’harr o wikal e-kreiz an noz en hentoù kleuz hag a sinifie e oa ar marv o tostaat.

« Erwanig », kentañ marv ar bloaz, kondaonet da falc’hat ene an dud oc’h ober o zalaroù, a c’helle bezañ ur vaouez, ur gwaz, un den kozh pe ur bugel. E doare da vezañ pa oa bev a chome evel rik, pa komere an hini nevez marvet roll an Ankou : laouen ha farsus e oa pa oa bev ? Laouen ha farsus e vo o falc’hañ an eneoù. Drouk ha fin e oa pa oa bev ? Drouk ha fin a vezo o servijout ar marv.

Un eilvet falc’hadenn deus an noz : c’hoarzadennoù hag huchadennoù krijus

9 eur noz, sal bras C’hoariva Montroulez. Ar skolajidi, gant ar re 3de e-touesk, dasparzhet a bep tu d’ar sal o deus heuliet aketus ar pezh-c’hoari-sonadeg digor d’an holl hag a oa o kregiñ dirak o fri. Erik Marchand, en ur ganañ tonioù ar marv, na oa ket prest da leuskel e bramm diwezhañ fenoz. Skoazelet e oa gant Didier Durassier hag a c’hwezhe er biniou ha Maëla ar Badezet o flourañ an delenn. Dre o muzik dudius o deus roet buez da mont-ha-dont an Ankou, c’hoariet gant Jean Lambert-Wild. An Ankou-se ne oa ket liv ar marv war e zremm. Un dudenn farsus a oa, rannet etre c’hoarzhadennoù skriltrus ha goueladegoù dic’hortoz. Ul labourer e oa, mestr war e micher : fardañ krampouezh ar marv deus graet, ha falc’hat ivez a-gleiz hag a-zehou. Betek tapout ar poan-spered, beuzet ma oa gant al labour. Biskoazh kemend all, en em sindikaet an Ankou hag en em lakaet oc’h ober harzh-labour war ar memes tro ! Hag ar re vev o c’hoarzhin laouen : n’eo ket evit warc’hoazh eo deuet an eur diwezhañ evito.

Echun an abadenn, distroet an dud d’o c’hlud evit kousket pe damkousket gant an aon da gaout an Ankou e-kreiz o huñvreoù.

Traduction

Jeudi 9 novembre 2023, alors que les journées ne cessent de raccourcir, qu’on s’approche du mois le plus noir (miz kerzu) et qu’il y a encore une semaine à peine avait lieu la fête des Morts, les collégiens bilingues de Tanguy Prigent n’avaient rendez-vous avec nul autre que l’Ankou en personne.

Une réunion aux aurores

Les élèves de 6e et 5e se sont d’abord retrouvés le matin dans l’enceinte du splendide théâtre de Morlaix, afin d’ouvrir leurs connaissances aux légendes entourant ce mystérieux et funeste personnage qu’est l’Ankou. C’est à partir d’une œuvre d’art le représentant et grâce aux explications de Béatrice Riou (directrice-adjointe du Musée de Morlaix) et Jean Lambert-Wild (comédien et metteur en scène d’« Au cas ou l’Ankou ») qu’ils ont appris que l’Ankou était un personnage « psychopompe ». C’est-à-dire qu’il joue le rôle de passeur du monde des vivants à celui des morts. Ils ont ainsi appris que son alter ego grec n’est autre que Charon, le fameux passeur du fleuve des enfers, le Styx.

On leur a expliqué également que tout comme Voldemort on craignait autrefois de parler de l’Ankou de peur d’attirer la mort sur soi ou ses proches. C’est pourquoi comme pour le diable que l’on surnomme Paolig en breton (petit Paul), l’Ankou était surnommé Erwanig (« petit Yves »). Sa faux, dont la lame était courbée dans le sens inverse de la faux paysanne, effrayait les Bretons tout comme le grincement de sa charrette, annonciatrice de morts. Erwanig, premier mort de l’année, condamné à faucher l’âme des mourants, pouvait être une femme, un homme, un vieillard, comme un enfant. Du caractère qu’il avait de son vivant dépendait ses facéties.

Place au spectacle

21h, grande salle du Théâtre de Morlaix. Les élèves, parmi lesquels les 3e se sont invités, dispersé aux quatre coins de la salle, ont assisté religieusement au concert-spectacle qui s’offrait à leurs yeux. Erik Marchand, porte-voix de chants funestes ne faisait guère partie de la moisson des âmes de l’Ankou ce soir-là.Accompagné de Didier Durassier au biniou et Maëla Le Badezet à la harpe et aux chants, ils ont rythmé les diverses apparitions de l’Ankou, joué par Jean Lamber-Wild.

Cet Ankou, à la fois facétieux et dépressif n’as pas manqué d’effrayer et de faire rire l’assistance par la même occasion. Usant d’un humour glacial, il fit preuve de zèle dans son travail, offrit des crêpes de la mort, faucha à droite et à gauche, jusqu’à frôler le burn-out. L’Ankou maintenant syndiqué et en grève, les vivants obtinrent un sursis indéterminé quant à leur dernière heure.

Fin du spectacle, retour au lit pour une nuit reposante… ou hantée !

An Ankou Halle du théâtre p1180878 p1180889_-_copie p1180892 Quelques explications sur l'Ankou (1) Quelques explications sur l'Ankou (2) 1701881691197 1701881691210